Düşmeler, çocuklarda ve ergenlerde hafif kafa yaralanmalarının en yaygın nedenidir ve bunu motorlu taşıt kazaları, yaya ve bisiklet kazaları, sporla ilgili travmalar ve çocuk istismarı takip etmektedir.
Beyin hasarı riski travmanın ciddiyetine göre değişir.
Hafif şiddetli yaralanmalarda (örn. Alçak mesafeden düşmeler, Düşük hızda oyuncak veya top gibi yumuşak bir nesneyle vurulan çocuklarda) beyin hasarı riski düşüktür.
Beyin hasarı riskinin daha yüksek olduğu olaylar şunları içerir:
Yüksek hızlı motorlu araç kazaları
Çok yüksekten düşmeler
Yüksek hızda, ağır veya keskin bir nesneyle vurulmak (örneğin beyzbol sopası, golf sopası, kurşun, bıçak)
Küçük bir çocuğun şiddetli sallanması gibi durumlar, ciddi yaralanmalara neden olur.
KAFA YARALANMASI BELİRTİLERİ
Çocuğun kafa travması sonrasındaki davranışı ve semptomları, yaralanmanın tipine ve kapsamına bağlıdır. En yaygın belirti ve semptomlar şunlardır:
Kafa derisinde şişme – Kafa derisinde çok sayıda kan damarı bulunması nedeniyle kafa derisi şişmesi yaygındır. Ciltte kanama yoksa, deri altında kanama veya şişlik nedeniyle büyük bir yumru oluşabilir.
Bilinç kaybı – Hafif kafa travması geçiren çocukların/ergenlerin yalnızca yüzde 5'i kısa süreli bayılır (bir dakikadan az).
Baş ağrısı – Kafa travması sonrası çocukların/ergenlerin yaklaşık %45'inde baş ağrısı görülür. Henüz konuşamayan çok küçük olan çocuklarda sinirlilik ve ajitasyon baş ağrısının veya başka rahatsızlıkların bir göstergesi olabilir.
Kusma – Çocukların/ergenlerin yaklaşık %10'unda kafa travması sonrasında en az bir kez kusma yaşanır. Kafa travması sonrasında kusan çocukların mutlaka ciddi bir beyin hasarına sahip olduğu söylenemez.
Nöbetler – Çocukların/ergenlerin %1’inden azı kafa travmasının hemen ardından nöbet geçirir.
Beyin sarsıntısı – Beyin sarsıntısı terimi, hafif bir travmatik beyin hasarı biçimini tanımlamak için kullanılır. Beyin sarsıntısının yaygın belirtileri arasında şuur bulanıklığı, amnezi (yaralanma sırasındaki olayları hatırlayamama), baş ağrısı, kusma ve baş dönmesi bulunur.
İSTENEN TESTLER
Birçok ebeveyn, çocuklarının kafa travması sonrasında tıbbi müdahaleye ihtiyacı olup olmadığını merak eder.
Aşağıdaki semptomlardan herhangi birine sahip çocukların bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekir çünkü bu semptomlar daha yüksek komplikasyon riskine işaret edebilir:
Çocuğun tekrarlayan kusması varsa,
Çocukta nöbet (konvülsiyon) varsa,
Çocuk yaralanma sonrasında bilincini kaybederse,
Çocukta şiddetli veya zamanla kötüleşen bir baş ağrısı gelişirse,
Çocuğun davranışlarında değişiklikler varsa (örn. uyuşukluk, uyandırılması zor, aşırı sinirlilik veya başka anormal davranışlar sergileme),
Çocukta tökezleme veya yürüme zorluğu, sakarlık veya koordinasyon eksikliği varsa,
Çocuğun şuuru bulanıksa veya geveleyerek konuşuyorsa,
Çocuğun düzelmeyen veya tekrarlayan baş dönmesi varsa,
Burun veya kulaklardan kan veya sulu sıvı sızarsa,
Çocuk altı aydan küçükse veya 6 ila 12 ay arasındaysa ve kafa derisinde ciddi bir şişlik varsa,
10 dakika boyunca baskı uygulanmasına rağmen kesiğin kanaması durmuyorsa,
Çocuk 1-1,5 metre daha yüksek bir yükseklikten düşerse, yüksek hızlı bir nesneyle vurulursa veya büyük bir kuvvetle vurulursa,
Ebeveyn/bakıcı çocuğun nasıl davrandığı konusunda endişeleniyorsa.
Değerlendirmenin amacı ciddi beyin hasarı olup olmadığını belirlemektir. Değerlendirme aynı zamanda çocuğun acil tedaviye, yakın takibe veya daha fazla teste (örneğin bilgisayarlı kafa tomografisi [BT]) ihtiyacı olup olmadığını da belirleyebilir.
Görüntüleme testleri
Birçok ebeveyn, çocuklarının kafa travması sonrasında görüntüleme testlerine tabi tutulacağını varsayar.
Beyin Tomografisi (BT) gibi görüntüleme testlerinin amacı, beyin içinde veya çevresinde kanama olup olmadığını, kafatası kırığı olup olmadığını veya başka ciddi beyin yaralanmalarının olup olmadığını belirlemektir. Hafif kafa travması geçiren çocukların çoğunda, ciddi beyin hasarı riski düşük olduğundan görüntüleme testine gerek yoktur.
Beyin tomografisine ne zaman ihtiyaç duyulur? — Ciddi beyin hasarı endişesi olduğunda yapılmalıdır. Ancak gereksiz BT kullanımı çocukları radyasyona maruz bırakır ve bundan kaçınılmalıdır.
Muayene sırasında beyin hasarına ilişkin endişe verici belirti veya semptomlar varsa kafa BT çekilmesi önerilebilir. Bunlar aşağıdakileri içerir:
Uzun süreli bilinç kaybı
Kalıcı veya ciddi hafıza kaybı, kafa karışıklığı
Sürekli kusma
Nöbet
Şiddetli, kalıcı veya kötüleşen baş ağrısı
Kasıtlı yaralama şüphesi (istismar)
Davranış değişiklikleri (örn. uyuşukluk, uyanıklığın azalması, aşırı sinirlilik)
Kafatası kırığı veya bıngıldakta şişkinlik belirtileri (bebeğin kafasındaki yumuşak nokta)
Anormal nörolojik muayene (örneğin, uyuşukluk, karıncalanma, halsizlik, dengesizlik)
Çok küçük bir bebekte kafa derisinde belirgin morarma veya şişlik
Kulaklardan veya burundan kanlı veya berrak sıvının sızması
Gözlem — Bazı durumlarda, BT'nin gerekli olup olmadığı başlangıçta net değildir. Araştırmalarda, kusma, baş ağrısı veya kısa süreli bilinç kaybı (başka semptomlar olmadan) olan bazı çocuklarda travmatik beyin hasarı görülürken bazılarında görülmemektedir.
EVDE KAFA YARALANMASININ TAKİBİ NASIL OLMALI?
Çocuğun yaralanması hafifse ve endişe verici herhangi bir belirti veya semptom yoksa, evde tedavi edilebilir ve izlenebilir. Ancak yaralanmanın daha ciddi olduğuna dair herhangi bir kanıt varsa çocuğun acil serviste değerlendirilmesi gerekir.
Dinlenme — Çocuğu uzanmaya veya sessiz bir aktivite seçmeye teşvik edin. İstenirse çocuğun uyumasına izin verin. Ebeveynin çocuğu izlemesi gerekse de, küçük bir kafa travmasından sonra (özellikle uyku zamanıysa) uyumak tehlikeli değildir.
Özellikle yaralanmadan sonraki ilk birkaç saat içinde, hafif bir baş ağrısı, mide bulantısı ve baş dönmesi yaygındır,
Kanama — Baş kanıyorsa bölgeyi sabun ve suyla temizleyin ve bölgeye temiz bir bezle (varsa steril gazlı bez) baskı uygulayın. Kanama 10 dakika içinde durmalıdır. Kanama durmuyorsa veya kesi büyükse, dikiş gerekip gerekmediğinin belirlenmesi için çocuk değerlendirilmelidir.
Şişme — Baş bölgesinde büyük bir yumru kafa travmasından sonra yaygındır. Şişliği azaltmak için bölgeye 20 dakika süreyle buz veya soğuk kompres uygulanabilir. Şişlik genellikle birkaç saat içinde düzelmeye başlar, ancak tamamen inmesi bir hafta sürebilir.
Ağrı — Baş ağrısı için asetaminofen verilebilir. Çocuğun baş ağrısı şiddetliyse veya kötüleşiyorsa çocuğun bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekir.
KAFA YARALANMASI SONRASI İZLEM NASIL OLMALI?
Kafa travması geçiren bir çocukta aşağıdakilerden herhangi biri görülürse, mutlaka acil servise başvurulmalıdır:
İki kez kusar veya yaralanmadan dört ila altı saat sonra kusmaya devam ederse,
Şiddetli veya kötüleşen bir baş ağrısı gelişirse,
Gittikçe daha uykulu hale gelir veya uyanması zorlaşırsa,
Bilinci bulanık veya normal davranmıyorsa,
Yürümek, konuşmak veya görmede zorluk çekiyorsa,
Ense sertliği dediğimiz, boynun öne hareketinde zorlanma varsa,
Nöbet (havale) geçiriyorsa veya sizi endişelendiren herhangi bir anormal hareket veya davranış varsa,
Durdurulamayan ağlaması varsa, sürekli huzursuz ise,
Vücudun herhangi bir bölümünü kapsayan zayıflık veya uyuşukluk varsa.
Uykudan uyanma — Küçük bir kafa travmasından sonra çocuğu uykudan uyandırmak genellikle gerekli değildir. Hekiminiz çocuğu uyandırmayı tavsiye ediyorsa, uyanıp çevresini ve ebeveynini/bakıcısını tanıyabilmelidir.
Beyin hasarı olmayan, hafif kafa travması geçiren çocuklar genellikle herhangi bir uzun vadeli komplikasyon olmaksızın tamamen iyileşir. Hafif travmatik beyin hasarı olan çocuklar da genellikle tamamen iyileşir ancak sportif aktiviteye dönmeden önce yakından izlenmelidir.
📖KAYNAK: UP TO DATE
Comments